این خبر بار دیگر تواناییهایی کشورهای غربی را در تحلیل رفتار کرهشمالی به چالش کشید. ژاپن تحریمهایش را علیه کرهشمالی شدت بخشید. آمریکا تصمیم به توقف برنامه کمک غذایی به کرهشمالی گرفت و واشنگتن به همراه سئول درنظر دارند تا طرحی را در سازمان ملل برای محکومیت اقدام کرهشمالی پیشنهاد کنند. اما چین و روسیه همچنان در تلاشند تا شرایط را متعادل نگه دارند. اما چرا کرهشمالی در چنین شرایطی چنین تصمیمی گرفته است؟
شاید بتوان گفت که مهمترین انگیزه کرهشمالی از اعلام این خبر این بوده است که بتواند بار دیگر توجهات جامعه جهانی را بهخود جلب کند. به دیگر سخن، کرهشمالی بار دیگر سعی دارد تا با جلب توجهات جهانی بهخود مسیر دیپلماتیکی را برای خود باز کند تا با گام گذاشتن در این مسیر اقدام به امتیازگیری کند.
تجربه نشان داده است که هر وقت کرهشمالی قصد داشته با جامعه بینالملل وارد معاملهای شود، اینچنین توجه جامعه جهانی را بهخود جلب کرده است. در ماه فوریه امسال بود که کرهشمالی به یک توافق هستهای با آمریکا رسید. کرهشمالی متعهد شد تا تاسیساتش را روی آژانس بینالمللی انرژی اتمی باز کند و در عوض سوخت هستهای غنی شده دریافت کند.
کرهشمالی مدتها پیش از اعلام این خبر تلاش میکرد تا روابط اقتصادی جدیدی را در عرصه بینالمللی برای خود ایجاد کند تا بتواند از وابستگیاش به چین بکاهد. طی یک دهه گذشته کرهشمالی به طرز فزایندهای به چین وابسته شده است؛ کشوری که از دیدگاه کرهشمالی چندان به منافع پیونگیانگ اهمیت نمیدهد. بنابراین کرهشمالی برای رهایی از این وابستگی چارهای ندارد جز اینکه به فکر چارچوبهایی جدید از روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورها باشد.
برای این منظور کرهشمالی نیاز به ایجاد تغییری در سیاستهایش داشت که این تغییر برای کرهایها اقدامی محسوب میشود که باید بسیار محتاطانه انجام شود. اما اتفاقی که در کرهشمالی افتاد این بود که با مرگ کیمجونگ ایل، رهبران جدید توانستند این ذهنیت را در جامعه جهانی ایجاد کنند که کرهشمالی میتواند سیاستهایش را تغییر دهد بدون اینکه چهرهای ضعیف از خود تصویر کند؛ چراکه وقتی این تغییر سیاستها با مرگ یک رهبر بهوجود میآید، کرهشمالی میتواند ادعا کند که این امر، امری طبیعی است و به این ترتیب میتواند اینگونه نشان دهد که از موضع ضعف مواضع خود را تعدیل نکرده است.
اما تصمیم کرهشمالی برای پرتاپ موشک ماهواره بر به فضا نشان از این دارد که پیونگیانگ میخواهد نشان دهد که بهرغم تغییرات احتمالی در سیاستهای خود همچنان روحیه مقاومت در برابر فشار خارجی را حفظ کرده است. به این ترتیب کرهشمالی میتواند هر تغییری در روابط خود با جامعه جهانی را بهعنوان امتیازی قلمداد کند که از جامعه جهانی دریافت کرده است نه امتیازی که به جامعه جهانی داده و این نکته اساسی و انگیزه اصلی پرتاب این ماهواره است.
در حال حاضر کرهشمالی 2 پیام را برای جامعه جهانی ارسال میکند که هر دو آنها براساس پیشبینی پیونگیانگ از چگونگی پاسخ جامعه جهانی به پرتاپ ماهواره طراحی شدهاند. از یک سو کرهشمالی از طریق کانالهای دیپلماتیک در نیویورک و برلین این پیام را میدهد که دیگر زمان پیشرفت در روابط کرهشمالی و آمریکا فرارسیده است. آنها میگویند آمریکا باید از چنین پیشنهادی استقبال کند، اما از سوی دیگر کرهشمالی از طریق کانالهای دیپلماتیک در ژاپن این پیام را برای آمریکا ارسال میکند که پاسخ منفی و یا واکنش شدید آمریکا به پرتاب ماهواره میتواند روابط 2 کشور را به 3 سال پیش بازگرداند، زمانی که 2کشور در اوج تنش با یکدیگر بودند و کرهشمالی یک ماشه انفجاری هستهای و یک موشک را آزمایش کرد و یک سری عملیاتهای نظامی علیه کرهجنوبی در دریای زرد به اجرا گذاشت.
به دیگر سخن، دیپلماسی ماهوارهای کرهشمالی در حال حاضر این است که اگر آمریکا واکنش تهدیدآمیزی به پرتاپ ماهواره نشان نداد، پیونگیانگ حاضر خواهد شد در مذاکراتی سازنده شرکت کند. اما اگر آمریکا اقدام به تهدید کرد پیونگیانگ میتواند بار دیگر تنشها را در شمال شرق آسیا شدت بخشد.